STK VE ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

1983 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun yürüttüğü çalışmaların sonucunda 1987 yılında “Ortak Geleceğimiz” isimli bir rapor yayınlanmıştır. Bruntland Raporu olarak da adlandırılan raporda ortaya konan sürdürülebilir kalkınma kavramı günümüzde de önemini büyük ölçüde korumaktadır (Emrealp 2005:14). Raporda yer aldığı şekliyle sürdürülebilir kalkınma, “Bugünün gereksinimlerini, gelecek nesillerin kendi gereksinimlerini karşılama olanaklarını tehlikeye atmadan karşılayan kalkınmadır” (United Nations, 1987).

Sürdürülebilir kalkınma, sosyal, ekolojik, ekonomik, mekansal ve kültürel boyutları olan bir kavramdır (Afacan ve Demirci Güler, 2011: 904). Sürdürülebilir Kalkınma; Ekolojik denge ile ekonomik büyümeyi birlikte ele alan, hem doğal kaynakların etkin kullanımını sağlayan ve çevresel kaliteye önem veren hem de gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini tehlikeye sokmaksızın bugünkü kuşakların ihtiyaçlarını karşılayabilen bir modeldir. Bir ülkede sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabilmesi ekolojik sürdürülebilirlik, ekonomik sürdürülebilirlik ve sosyal sürdürülebilirliğin sağlanmasıyla gerçekleşecektir (Alagöz, 2007: 3-4).

ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK DOĞAL KAYNAKLARIN SÜREKLİLİĞİNİN SAĞLANMASI ANLAMINA GELMEKTEDİR

Çevresel sürdürülebilirlik, doğal kaynakların sürekliliğinin sağlanması anlamına gelmektedir. Kaynakların kullanım düzeyinin bu kaynakların kendini yenileme hızını; salınan kirleticilerin oranının, doğal kaynakların bu kirleticileri işleme tabi tutma hızını aşmaması gerekmektedir. Biyo-çeşitliliğin; insan sağlığının; hava, su ve toprak kalitesinin; hayvan ve bitki yaşamlarının korunması da çevresel sürdürülebilirlik içinde yer almaktadır (Kaypak, 2011: 26). Brezilya’nın başkenti Rio De Janerio’da 1992 yılında yapılan Çevre ve Kalkınma Zirvesi’nde, çevresel sürdürülebilirliğin objektif politikalar yardımıyla korunması ve geliştirilmesi için gerekli çalışmaların başlatılması yönünde karar alınmıştır. Bu konudaki iddialı çalışmalardan biri Çevresel Sürdürülebilirlik İndeksi (ÇSİ)’nin hazırlanmasıdır. Bu indeks World Economic Forum, Yale Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi tarafından birlikte hazırlanmaktadır. İndeks 67 alt değişken verinin kullanılması ile hesaplanan 22 göstergeden oluşur. Bu 22 gösterge ise çevresel sistemin kalitesi, bu sistemin stres seviyesi, insan nüfusunun çevresel bozulmaya karşı hassasiyeti, çevresel strese karşı sosyal ve kurumsal kapasitenin ölçüsü ve global temizlikçilik olmak üzere 5 değişkenden oluşan bir temel yapının değerlerini ifade etmektedir (Güney ve Bakırtaş, 2011: 233).

YEŞİL BARIŞ GİBİ BİRÇOK ÇEVRECİ GİBİ ÇEVRECİ STK BULUNMAKTADIR

Gün geçtikçe artan çevre kirliliği uluslararası çevre dostu örgütlerin, sivil toplum kuruluşlarının (STK) ve bilim adamlarının çalışmaları da dünyada buzulların erimesi, ozon tabakasının incelmesi gibi sonuçlarla karşımıza çıkan çevre kirliliğini geri çevirmeye yönelik adımlar atılmasını gerektirmektedir. Bu nedenle önlemler alan, çevre konusunda duyarlı davranan kuruluşlar daha önemsenir olmuş; çevresel sürdürülebilirliğin sağlaması konusu STK’ların aktif olarak çaba gösterdikleri alanlardan biri haline gelmiştir (Güneş, 2011: 46).

Çevresel faktörlerin önemine ve doğaya zara veren üretim faktörlerinin yoğunluğuna dikkati çekmek amacıyla dünyada adını tüm dünyaya duyuran Green Peace (Yeşil Barış) gibi birçok çevreci STK bulunmaktadır. Türkiye’de de, 1213 adet çevre ve doğal hayatın korunması alanında faaliyet gösteren dernek bulunmaktadır (İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı, 25 Ocak 2013). 

Kaynak: Müşerref Küçük – Gül Güneş – DergiPark